Gepubliceerd in Musicmaker 03-2008
Als soloartiest bijna altijd bij je naam zien staan ‘ex-Marillion’, Derek William Dick alias Fish zit er niet mee. In februari verscheen zijn nieuwste soloalbum 13th Star en de komende maanden doet hij een uitgebreide tournee om deze cd te promoten. Naast optredens in Paradiso (22 maart) en op Pinkpop Classic (tweede pinksterdag, 12 mei) is hij te gast op Classics In Rock in Ahoy (12 april).
TEKST: HARRY PATER
FOTO’S: HENRY KNEGT
We spreken Fish in het Amsterdamse American Hotel, waar hij graag komt. Hij is bezig met een Europese interview tournee, waarbij hij zoveel mogelijk interviews doet om de nieuwe plaat te promoten. Hij moet dit wel op eigen kosten doen, want hij brengt zijn albums zelf uit op het Chocolate Frog label en laat de distributie aan lokale maatschappijen over.
Zijn albums zijn eerst alleen via zijn website te koop en pas in een later stadium in de winkels. De websiteversies zijn altijd uitgebreider en mooier verpakt dan de winkelversies en Fish hoopt dan ook dat de fans hun exemplaren via de site bestellen. Niet alleen heb je de plaat dan veel eerder, ook is deze zeker niet duurder dan in de winkel.
Je verblijft graag in dit hotel, waarom?
‘In 1983, in de tijd van Script For A Jester’s Tear van Marillion, speelden we in Paradiso in het voorprogramma van Peter Hammill. Wij verbleven in een ander hotel, welke dat was weet ik niet meer, maar het was niet veel bijzonders. Peter zei na afloop dat we mee moesten gaan naar de bar van het American. Het was daar reuze gezellig en we zijn daar goed dronken geworden. Toen de bar dicht ging verkasten we naar Peter’s hotelkamer en daar werden we de volgende dag ook wakker. Sindsdien verblijf ik altijd in dit hotel als we in Amsterdam zijn. Hier doe ik ook altijd mijn persdagen. Ik ben overigens blij dat het hotel weer in Nederlandse handen is, het is weer een echt familiehotel en dat merk je aan alles. Toen het in Amerikaanse handen was, van Intercontinental, hebben ze de boel verbouwd en van die afzichtelijke nep-art deco ornamenten geplaatst. Gelukkig zijn die allemaal verwijderd en is het weer zoals het hoort.’
Voordat we het over het nieuwe album 13th Star gaan hebben. Hoe is het met je rechterhand, gitarist Frank Usher? Hij heeft immers een hartaanval gehad.
‘Tof dat je dat vraagt! Het gaat gelukkig heel goed met hem en hij is er zeker bij als de tournee begint. We waren bezig met de najaarstour door het Verenigd Koninkrijk en we moesten nog drie shows doen in de kersttijd, waar we veel zin in hadden. Twee van die concerten waren inhaalshows omdat ik aan het begin van de tour ziek was. Ik zat te wachten op een telefoontje van Frank of hij me zou komen ophalen of dat ik zelf naar het vliegveld zou moeten gaan, maar ik hoorde maar niets. Dus belde ik hem, maar geen gehoor. Na een paar keer vruchteloos bellen pakte ik mijn mobieltje en die bleek uit te staan. Toen ik deze aanzette zag ik dat Frank me met zijn mobiel gebeld had, dus ik belde hem terug. Maar in plaats van Frank kreeg ik zijn vrouw Sue aan de lijn, die me al diverse keren had geprobeerd te bellen. Zij vertelde me dat hij een hartaanval had gehad en in het ziekenhuis lag. Uiteraard hebben we de tournee meteen stopgezet en die drie concerten halen we in maart in. Ik ben enorm geschrokken, want Frank is al jaren mijn beste vriend.’
‘We kennen elkaar al uit de tijd dat ik in mijn eerste band Blue zat. Ik had toen gereageerd op een oproep voor een zanger, werd aangenomen en bij het allereerste optreden was ik zo ontzettend zenuwachtig dat ik het flink aan het drinken zetten voor het concert, Frank deed met me mee. Het optreden ging heel goed, maar na afloop kotste ik het hele toilet onder. De andere bandleden wilden me toen kwijt, maar Frank nam het voor mij op en zei tegen hen dat ik iets speciaals had. Toen ik bij Marillion zat verloren we elkaar een beetje uit het oog, al belden we elkaar zo nu en dan. Toen ik in 1988 solo ging nam ik weer contact met hem op. Ik had hem ooit gezegd dat als ik een soloplaat zou maken dat ik hem dan zou laten meespelen. Mijn toenmalige schrijfpartner Mickey Simmonds zag het helemaal niet zitten toen ik Frank uitnodigde, maar ik stond erop. Mickey verwachtte een oude hippie en dat klopte. Frank had nog precies dezelfde gitaar en versterker als toen bij Blue. Tijdens de auditie speelde Mickey een ontzettend ingewikkeld stuk op zijn keyboard. Twee tellen later speelde Frank dat exact zo na op zijn gitaar! Hij had in die vijf jaar veel bijgeleerd vooral omdat zijn leerlingen graag net zo wilden leren spelen als toen nieuwe namen als Steve Vai en Joe Satriani. Frank betekent heel veel voor mij, als hij me toen niet geholpen had was ik nooit zover gekomen! Misschien weet je dat Frank al heel lang gitaarbouwer is.’
Je hebt al jaren je eigen The Studio in Haddington, East Lothian in Schotland.
‘Dat klopt, maar het is geen commerciële studio meer. Het is nu mijn huis en als ik weer een album wil opnemen zet ik de meubels weg en kan de opnameapparatuur er weer in. Het werd steeds moeilijker om de studio te verhuren. Vroeger werd deze geboekt voor periodes van vijf tot acht weken of langer, maar de afgelopen jaren heeft vrijwel elke muzikant of band een eigen ProTools setje thuis en neemt daarmee op. Als de opnamen klaar zijn boeken ze een studio voor een paar dagen of een week om daar de mix te doen. Dat scheelt ze enorm veel geld, maar voor de studio’s is het funest. Men stelt ook steeds hogere eisen aan de apparatuur in de studio en dus zou ik flink moeten investeren, maar dat geld verdien ik nooit van zijn leven weer terug. Toen mijn vrouw me in 2001 verliet bleef ik met een schuld van 900.000 pond achter. Uiteindelijk heb ik mijn huis goed kunnen verkopen en hield ik de studio, wat bijgebouwen en de tuin over. Omdat mijn dochter bij me bleef wonen besloot ik om te stoppen met de studioverhuur en er onze woning van te maken.’
Hoe verliep het opnemen van 13th Star? Het is geen vrolijke plaat geworden.
‘Ik liep al een hele tijd rond met ideeën voor deze plaat. Achteraf was ik niet echt tevreden over de vorige cd’s Field Of Crows en Fellini Days. Vooral omdat we er veel te lang aan gewerkt hebben en alles te perfect wilden hebben. Omdat de studio niet meer verhuurd werd hadden we alle tijd om te doen wat we wilden. Dàt wilde ik dus niet meer. De Return To Childhood tournee was niet alleen erg succesvol maar ook heel fijn om te doen. Ik kreeg weer hetzelfde gevoel als vroeger in de begindagen met Marillion en het begin van mijn solocarrière en ik wist: zó moet het dus. Terwijl ik al met tekst en songideeën bezig was kwam mijn bassist Steve Vantsis bij me. Hij vertelde ook met allerlei ideetjes bezig te zijn en vroeg me of ik daar interesse in had. Hij liet mij het een en ander horen en al snel kreeg ik daar een goed gevoel bij. Als we ’s avonds bij elkaar zaten met een flesje wijn wisselden we muziek aan elkaar uit. In mijn radioprogramma op Planet Rock draai ik diverse muziekstijlen, vooral de wat oudere progrock, en het bleek dat Steve veel daarvan niet kende. Omgekeerd kwam hij met voor mij nieuwe muziek op de proppen. Op die manier werd ons beider horizon verbreed en kon ik hem aangeven welke richting ik op wilde gaan. Hij ging daarmee aan de slag en kwam dan een dag later weer met frisse ideeën aanzetten.’
‘We werkten beiden met een ProTools setje en dat werkte geweldig. We hadden dit album nooit zo kunnen maken met analoge spullen. Inmiddels had ik Calum Malcolm gevraagd om als producer op te treden. Hem ken ik ook al heel lang en hij is al heel wat jaren bij mijn albums betrokken als technicus, mixer en klankbord. Steve en ik waren het lang niet altijd met elkaar eens en het was fijn als Calum dan als derde partij regelmatig de knoop doorhakte. De ene keer moest Steve zich aan mij aanpassen omdat ik de tekst absoluut in dat ene nummer wilde hebben en dus moest hij de melodie of de opbouw veranderen. De andere keer moest ik me terugtrekken, vaak in mijn kas in de tuin, om de tekst te herschrijven omdat hij het muzikaal heel mooi had gemaakt terwijl mijn coupletten te lang of te kort waren. Overigens leverden ook Frank en mijn toetsenist Foss Paterson elk de muziek voor een song aan. Ook dat ging niet zonder slag of stoot. Ik ben zanger en geen muzikant, dus benader ik de muziek vaak anders dan de muzikanten. Maar als zij dan zeggen “maar dat kan zo niet” als ik een muzikaal idee heb, dan gooi ik mijn kont tegen de krib en vaak blijkt dat het wel kan wat ik voorstel. Dat is voor mij dan erg bevredigend.’
En dan had je ook nog te maken met persoonlijk leed… je aanstaande vrouw (Heather Finlay, zangeres van Mostly Autumn) liet je stikken. Hoe ging je daarmee om?
‘Ik was helemaal dolverliefd op die vrouw. Zoals ik vertelde woont mijn dochter Tara bij me sinds mijn scheiding. Zij was toen een jaar of zestien en gelukkig konden beide dames goed met elkaar overweg, al was het in het begin niet altijd even gemakkelijk omdat Tara aan het puberen was. Hoe dan ook, we besloten al snel te gaan samenwonen, ondanks het leeftijdsverschil van ruim twintig jaar. Omdat zij ook muzikante is verwachtte ik weinig problemen, want zij was dat leven van toeren en opnemen gewend. Zij kwam dus in een huis dat helemaal in het teken van de muziek staat, waar zij toch aan moest wennen. We waren dolgelukkig samen en ik vroeg haar al snel ten huwelijk. Ze zei meteen ja en we gingen vrijwel meteen bezig om het trouwfeest te plannen, ondanks dat ik druk bezig was met het voorbereiden van het album. Zij was daar niet bij betrokken, al had ik wel het plan om haar te vragen voor de achtergrondzang. De tuin werd opgeknapt, er werden grote tenten gehuurd, catering besteld, bandjes gecontracteerd en 250 trouwkaarten gedrukt en verstuurd. Twee dagen nadat de kaarten verzonden waren zei ze ineens: “Ik wil niet meer met je trouwen. Je besteedt totaal geen aandacht aan me!” En weg was ze. Ik heb haar nooit meer gezien en niets meer van haar gehoord. Ik was er helemaal kapot van! Voor mij was ze de liefde van mijn leven en ik had zelfs al besloten om aan haar kinderwens te voldoen, hoewel ik daarvoor niets moest weten van een kind. Ik zag mezelf niet als 65-jarige vader lopen met een kind van vijftien. Alles viel in duigen, ook mijn plannen voor het album, want veel van mijn teksten waren geïnspireerd door mijn liefde voor haar.’
‘Tara, Calum, mijn muzikanten en mijn familie wisten me ervan te overtuigen om door te gaan en om andere teksten te schrijven. Sommige liet ik ongewijzigd, anderen heb ik helemaal omgewerkt. Toen ik de zangpartijen voor 13th Star aan het inzingen was werd ik erg emotioneel. Zodanig dat ik na het tweede couplet tegen Calum zei dat ik wilde stoppen omdat het niet meer ging. Hij liet me terugluisteren naar wat ik net gezongen had en zei me dat het misschien pijnlijk voor me was geweest, maar dat ik het nog nooit met zoveel gevoel had gezongen en dat ik dat hoogstwaarschijnlijk nooit meer zo zou kunnen. Achteraf moet ik hem gelijk geven. Maar goed, nu het feest niet doorging zat ik met al die afspraken. Tara zei me: “We bestellen het niet af, maar stellen het uit tot de releaseparty van de cd en dan maken we daar een groot feest van.” En dat hebben we gedaan en het was een groot succes.’
Enkele maanden geleden verscheen de live-cd Communion, waarop Heather nog meedoet…
‘Ja, die hebben we opgenomen toen alles nog koek en ei was. Het was een geweldig concert dat we in de St. Mary’s Church in Haddington opnamen, waar we ook zouden gaan trouwen. Het was een bijzonder sfeervol concert en van tevoren wist ik al dat het iets speciaals zou worden en dus namen we het op, zoals trouwens al mijn concerten opgenomen worden. Ik breng ze veel liever zelf uit dan dat er bootlegs van komen. Ik doe dit al heel wat jaren en ze verkopen altijd goed. De geluidskwaliteit is perfect en ik verkoop ze via de website voor een normale prijs, niet voor woekerprijzen als die bootleggers vragen. Sinds een paar maanden is dit dubbelalbum ook in de winkel te koop, maar ik heb hier maar weinig promotie voor gedaan omdat ik vooral veel pers wilde hebben bij de release van 13th Star. Live-cd’s worden toch voornamelijk door de vaste fans gekocht en met de nieuwe plaat hoop ik ook een ander publiek te bereiken.’
Heb jij een favoriete microfoon?
‘Ik gebruik het liefst een Shure SM57 of 58, aan een kabel. Ik vind draadloze systemen ook wel fijn, maar die hebben het probleem dat ze na enige tijd gedeelten in de midden tonen verliezen. Zoals je weet ben ik kaal èn zweet ik enorm tijdens optredens. Als je haar hebt en je zweet, dan krijg je vet haar. Maar als je kaal bent druipt het zweet naar beneden en dus komt het in het kapsel van de microfoon terecht, met als gevolg dat het geluid steeds slechter wordt. Ik moet echt iedere vijftien tot twintig minuten een andere microfoon hebben, anders gaan die dingen echt kapot! Waar ik ook niet van hou zijn in-ear monitorsystemen. Het geluid is me veel te clean, net alsof je in de studio bent. En ik ben een performer en wil het publiek horen! En ja, mijn oren zijn niet meer zo goed als 25 jaar geleden en ik hoor hogere en midden tonen niet meer, maar ik zou het niet anders willen!’
KADER:
CLASSICS IN ROCK
Zaterdag 12 april is de tweede editie van Classics In Rock in Ahoy Rotterdam. Begeleid door de SAS Band van Queen-toetsenist Spike Edney met ex-Whitesnake bassist Neil Murray en Queen’s extra gitarist Jamie Moses treden tal van meer of minder bekende classic rock vocalisten op.
Naast Fish zijn dat Chris Thompson (Manfred Mann’s Earth Band), die vorig jaar Ahoy op z’n kop zette, Joe Lynn Turner (Rainbow, Deep Purple, Yngwie Malmsteen), Jimi Jameson (Survivor), Eric Martin (Mr. Big) en Doogie White (Rainbow). Ook gitarist/zanger Andy Scott van the Sweet doet mee.
Evenals in 2007 is het Classics In Rock Symphonic Orchestra van de partij. En ook dit jaar zijn de arrangementen gemaakt door Joost van den Broek van After Forever.
Fish: ‘Ik heb al meerdere keren met de SAS Band opgetreden en dat is iedere keer een feest, ik ken Spike al uit de tijd toen we met Marillion in het voorprogramma van Queen stonden op Knebworth. Ik verheug me enorm op de songs die ik met het orkest mag doen, want ik heb nog nooit met een orkest opgetreden.’
fishmusic.scot
www.frankusherguitars.co.uk